مسجد جامع سرایان

این بنای زیبا مربوط به دوره صفویه است و با شماره 8734 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این مسجد تاریخی، شامل یک ایوان با دو گنبدخانه در طرفین آن می باشد. ایوان دارای طاق جناغی است که با کمک تویزه و گنبد پوشش یافته است .در طرفین ایوان طاق نماهایی در دو طبقه قرار دارد. در هر یک از طاق های پایینی، دری تعبیه شده که به فضای گنبدخانه راه دارد. قوس طاق نماهای فوقانی از نوع هلالی بوده و به فضای پشت بام راه دارند. ایوان اصلی بنا از نظر معماری و تزئینات، مهمترین بخش محسوب میشود. تزئینات بکار رفته در ایوان عبارتند از: مقرنس کاری های انتهای ایوان، رسمی بندی های زیر گنبد، رنگ آمیزی تویزه ها با رنگ اخرایی، آجرکاری به شیوه خفته - راسته در نمای ایوان و تزئینات محراب که عبارتند از: تزئینات مقرنس کاری، گچ بری با طرح های اسلیمی و سوره مبارکه حمد که دو بار در حاشیه طاق محراب به خط نستعلیق و تلفیق طرح های اسلیمی اجرا شده است.

درباره غار بتون

این غار که هنوز ناشناخته باقی مانده است برای ورود به آن باید از تجهیزات کوهنوردی استفاده کرد. در داخل این غار آب قابل آشامیدن و بسیار سرد جاری است ، قندیل های زیبا و آهکی و بی انتها بودنشان از شگفتی های غار بتون سرایان محسوب می شودکه هنوز انتهای آن کشف نشده است .غار در یک جبال صخره ای قرار دارد که از سنگ های آهکی و رسوبی تشکیل شده است . در داخل این غار می توان انواع تزئینات آهکی از قبیل استلاگمیت، استلاگمیت (لوله ای، میله ای، گل کلمی و غیره)، حوضچه های آب معدنی، بلورهای زیبای کوارتز، کلیست و پدیده بی نظیر و کمیاب «مروارید غار» رو مشاهده کرد.  راههای دسترسی :خراسان جنوبی- سرایان-چرمه –پیراباذر

این جاذبه دیدنی معروف به غار اژدها غاری است طبیعی که در 12 کیلومتری مرکز شهر سرایان و در نزدیکی روستای چرمه واقع شده است. و در نزدیکی این غار مکان تفریحی- زیارتی  به نام پیر اباذر قرار دارد.

این غار آهکی دارای مجموع فرود 400 متر و به عمق حدود 3 کیلومتر دراز است. پس از ورود به غار به یک سالن 50 متری وارد می شویم که در انتهای آن دهنه چاه اول به خوبی نمایان می باشد. عمق این چاه در حدود 25 متر است. در این جا متوجه تونلی می شویم که با شیب نسبتا ملایمی  به سمت راست  وپایین غار امتداد می یابد. پس از طی  حدود  20 متر مسیر با منظره سنگ های عظیمی رو به رو می شویم که به صورت غلطان  بر روی یکدیگر قرار گرفته و در زیر آن دهنه چاه بزرگ دوم قرار دارد.

کاروانسرای سرایان

) کاروانسرای سرایان ( در داخل شهر سرایان و در محدوده بافت تاریخی شهر واقع شده که به همراه چند بنای دیگر، از جمله آب انبار، مسجد، حمام و بازار مجموعه ای شهری رو تشکیل می داده است. این کاروانسرا به شیوه دو ایوانی ساخته شده . یه سردر ورودی دارد، که واقع در ضلع جنوبیه و دارای طاق جناغی و تزئینات کاربندی در زیر طاقه. پس از ورودی فضایی شبیه هشتی قرار دارد که در مقابل به طور مستقیم به صحن بنا و در دوطرف به اطاقهای فرعی منتهی می شوند. صحن بنا که در مرکز آن واقع شده در اطراف خود دارای حجره های متعددی برای سکونت و استراحت کاروانیان است. در مقابل ایوان ضلع ورودی، یعنی در ضلع شمال صحن ، ایوان دیگری وجود دارد با طاق جناغی و تزئینات کاربندی زیر سقف ایوان، در گوشه صحن در هر چهارطرف راهروهایی تعبیه شده، که به قسمتهای مختلفی که در پشت ایوان یا حجره ها واقع شده اند ، راه دارند . این فضاها بیشتر شامل انبار و فضاهای خدماته و در گوشه شمال غربی راهرویی وجود دارد که به اصطبل بنا منتهی می شود. قسمت مرکز صحن نسبت به سطح جلو حجره ها و ایوانها گودتر است که این به دلیل سهولت در بارگیری یا پایین گذاشتن بار اسب ها و شترهاست . مصالح استفاده شده در ساخت بنا بیشتر آجراست. این کاروانسرا به « رباط شاه عباسی » هم معروفه و به دوره صفوی تعلق دارد.

آب انبار فاضل خانی سرایان

این آب انبار قدیمی در مجموعه تاریخی شهر سرایان واقع شده که شامل مسجد، کاروانسرا، حمام و بازار است. بر سردربنا و محل پیشانی راه پله آن کتیبه ای به خط نستعلیق و بر روی سنگ مرمر سبز نصب شده که بیانگر نام بانی و زمان تاسیس آن است اگر عبارت «گو لعن یزید» را بر اساس حروف ابجد محاسبه نماییم سال 1078 استخراج می شود بنابراین چنین به نظر می رسد این آب انبار به وسیله امیرالتونی و به اشاره برادرش فاضل خان تونی که یکی از فضلای دوره صفویه به شمار می رفته ساخته شده است .این آب انبار یکی از بزرگترین و کاملترین بناها در خراسان جنوبی محسوب می شود.

آب انبار آهنگران سرایان

این آب انبار در نزدیکی مسجد آهنگران واقع شده و دارای سنگ لوحی به این متن «در ایام پادشاه جمجاه، ملائک شاه سلیمان الصفوی الموسوی، بنا کرد این بقعه خیر جناب مرحمت شاه حاجی حمزه خلف مرحمت شاه میرزامجمد سرایانی سنه 1104» این بنا 324  سال قبل ساخته شده است.

آب انبار حسینیه (حاج عبدالرسول)سرایان

آب انبار شامل سردر ورودی با طاق جناغی و تزئینات کاربندی آجری، پلکان پاشیر و مخزن است. ویژگی خاص این بنا این است که بر خلاف سایر آب انبارها که پلکان در خط مستقیم قرار دارد، در این آب انیار پلکان نسبت به سردر ورودی در زاویه 90 درجه قرار گرفته است این بنا به دوره صفوی تعلق دارد.

آب انبار حاج حسن سرایان

این آب انبار شامل سردر ورودی با طاق جناغی و تزئینات کاربندی آجری، پلکان پاشیر و مخزن است. هم اکنون نیز قابل استفاده می باشد که در پایین شهر در حاشیه خیابان امام خمینی(ره) واقع شده است.

آب انبار آقا سرایان

این آب انبار هم دارای سردر ورودی با طاق جناغی و پلکان و مخزن و تزئینات آجری است. البته این آب انبار دیگر قابل استفاده نیست.

آب انبار بالای سرایان

این بنا در بالای شهر قرار دارد و همچون دیگر آب انبارها دارای تزئینات کاربندی آجری، سردر ورودی، پلکان، پاشیر و مخزن است